تاریخچه ی کنسول های بازی (قسمت اول)

مطمئنا یکی از سرگرمی های برتر و مدرن دنیای امروزی، بازی های ویدئویی هستند که علاوه بر سرگرمی، یک صنعت بسیار سودآور هم بوده و هست. . در اینجا سعی کردیم که تاریخچه ی شکل گیری کنسولهای بازی را به طور کامل بررسی کنیم. این صنعت در اوایل راه خود چندان مورد توجه قرار نگرفت و صرفا به عنوان یک سرگرمی معمولی برای کودکان در نظر گرفته شد. اما با گذر زمان و ظهور شرکت های بزرگی که سرمایه گذاری در بخش تولید و ساخت بازیهای ویدئویی کردند، رفته رفته این صنعت جان تازه ای گرفت و مسیر شکوفایی را طی کرد. اما بازی های ویدئویی به دستگاهی مستقل برای اجرای بازیها نیاز داشتند.

نسل اول کنسول های بازی در سال 1972 توسط شرکت Magnavox به نام Odyssey به بازارهای جهانی عرضه شد. این کنسول اولین دستگاه مستقل بازیهای ویدئویی بود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید این کنسول فقط

یک بازی داشت و آن هم پینگ پونگ بود . سه سال بعد نسخه ی دیگری از این کنسول به نام Odyssey100  عرضه شد که یک بازی دیگر هم داشت. آتاری در آن زمان مسئولیت ساخت بازی برای این کنسول را برعهده داشت و به نوعی می توان گفت آتاری برای ساخت کنسول خودش از موفقیت های کنسول Magnavox الهام گرفت ! البته موفقیت های این شرکت چشم فیلیپس را گرفت و پس از مدتی این شرکت از شرکتهای زیرمجموعه فیلیپس شد.

در سال 1976 شرکت Fairchild نوعی کنسول بازی به نام Fairchild Video Entertainment System را عرضه کرد که برای ثبت اطلاعات و بازی های عرضه شده از کارتریج استفاده می کرد.یکی از بزرگترین مشکلات این کارتریج ها نیاز همیشگی شان به شارژ مجدد بود. همین مشکل و دیگر اشکالات این کارتریج سبب شد نه تنها Fairchild بلکه تمامی شرکت هایی که از این فناوری استفاده میکردند تا مرز ورشکستگی پیش بروند و دوران سیاهی برای صنعت بازی های ویدئویی را رقم بزنند.

در سال 1980 آتاری پس از اینکه شناخت کافی با مشتریان و این صنعت پیدا کرد تصمیم گرفت اولین کنسول خودش رو به بازار عرضه کند.آ تاری 2600 پادشاه نسل دوم بازیهای ویدئویی بود.

در واقع می توان گفت کنسول آتاری اولین دستگاهی بود که چیزی به نام گرافیک را تعریف کرد و بازیهای ذخیره شده هم داشت. با اینکه آتاری محصولات بسیار خوبی را عرضه کرد ولی در سال 1984 رکودی دوباره در بازیهای

ویدئویی ایجاد شد و به دنبال آن شرکت های بزرگی مانند Mattel Electronics   ورشکست شدند. درآن سال تولید کنسول های بازی در شمال آمریکا به طور کامل متوقف شد! اما در گوشه ی دیگر دنیا و یک سال قبل از رکود

وحشتناک صنعت بازی سازی در آمریکا، نینتندو در ژاپن با کامپیوتر خانگی Famicom به منصه ظهور رسیدند.این کامپیوتر به خاطر داشتن وضوح تصویر بالاتر و پشتیبانی از گرافیک و رنگهای بهتر به یک پدیده جدید تبدیل شد. در سال 1985 نینتندو اولین کنسول بازی خود را به نام NES وارد بازار آمریکا کرد و دوباره صنعت مرده ی بازی سازی آمریکا  را زنده کرد. این کنسول از کارتریج های پیشرفته برای بازیهای خود بهره میبرد و در همان زمان بود که ماریو یا همان قارچ خور متولد شد و به یک قهرمان برای کنسول های نینتدو تبدیل شد. در کنار این بازی،عناوینی مانند light gun-the zapper و R.O.B نیز توجه همگان را جلب کرد.جرقه ای که نینتندو در صنعت بازی سازی و کنسول سازی دنیا زد سبب شد شرکتهای جدیدی مانند سگا فکر ساخت کنسول بیفتند و با نینتندو رقابت جدیی رو آغاز کند.

سگا با عرضه ی کنسول قدرتمند Mega Drive/Genesis گامی بلند به سمت ایجاد بازی های واقع گرایانه را برداشت و در سال 1988 محصول خود را به بازارهای ژاپن و آمریکا تزریق کرد.

دو سال بعد برای اولین بار، بازار اروپا نیز رنگ عرضه ی مستقیم کنسول های بازی را با ورود سگا به خود دید و مشتریان بسیاری پیدا کرد.کمی بعد سگا اقدام به انتشار کنسولهایی با درایو نوری تحت عنوان Mega CD/Sega CD کرد که آغازی برای ترویج فرمت جدید صوتی تصویری در میان مردم بود. در همین سالها بود که سگا با ساخت کنسول 32 بیتی خود قصد ایجاد انقلابی در گرافیک و جلوه های بصری داشت. این کنسول با قابلیت پردازش

چند ضلعی ها و ارائه ی حجم بیشتر تکستچرها به ظاهر کنسول موفقی بود اما همین جا آغاز سقوط سگا به دره ی مرگ به دلیل عدم پشتیبانی بازی سازان و بازاریابی ضعیف سگا بود.

نسل پنجم کنسولها را میتوان آغاز دوران طلایی برای صنعت پر رونق بازیهای ویدئویی دانست.این نسل با کنسول های 32 بیتی شروع شد ولی شرکت ها خیلی زود اقدام به ساخت کنسولهای 64بیتی کردند.

بازه ی زمانی کنسول های نسل پنجم رو باید بین سالهای 1993 تا 2003 در نظر گرفت. سگا ساترن در سال 1994 با قیمت بالای 399 دلار عرضه شد که باز هم یکی از اشتباهات فاحش سگا در بازاریابی بود و روند سقوط این شرکت را تندتر کرد. نینتندو برای کسب بازار اقدام به ساخت کنسول نینتندو 64 و عرضه ی آن در سال 1996 کرد که دارای پشتیبانی از محیط های 3بعدی و گرافیکی بالاتر بود. در سوی دیگر در آمریکا کنسول 3DO با قیمت نجومی و باورنکردنی 700دلار عرضه شد که واقعا کمرشکن بود و نتوانست کمکی به صنعت روبه افول کنسول سازی آمریکا کند. البته داشتن جلوه های بصری خوب و سه بعدی و همچنین استفاده از دیسک های نوری از نکات خوب این کنسول بود.

اما در گیراگیر این رقابت، سونی تصمیم گرفت برای انتقام از نینتندو وارد صنعت ساخت کنسولهای بازی شود.

شرکت نینتدو در اون زمان دو دهه بود که مشغول ساخت و توسعه ی بازیهای ویدئویی بود و تجربه ی بسیار زیادی را در اختیار داشت اما برای پیشرفت بهتر و سریعترش اقدام به ایجاد همکاری با این شرکت ژاپنی برای ورود دیسک های نوری به دستگاه خود کرد. در نمایشگاه CES 1991 یکی از بازرگانان این شرکت یعنی آقای کن کوتاراگی که بعدها به پدر پلی استیشن معروف شد، از کنسولی با همکاری نینتندو رونمایی کرد که به نوعی یک NES با CD-Drive بود. اما موضوع به همین شکل پیش نرفت تنها در 24 ساعت اختلافاتی بین این دو شرکت در مورد نحوه ی تقسیم بندی سود حاصل از فروش این کنسول بر سر قراردادش به وجود آمد و در روز بعد نینتندو بدون اطلاع از شریکش اعلام کرد کنسول جدید این شرکت با قابلیت داشتن CD-Drive را با همکاری فیلیپس خواهد ساخت.این مسئله خشم این شرکت  رو برانگیخت !

ولی آنها نه تنها از این مسئله دل سرد نشدند، بلکه جرقه ی ساخت یک کنسول خانگی قدرتمند هم در این شرکت ایجاد شد. این شرکت در کنار آغاز پروژه ی ساخت کنسول شروع به بازاریابی و جلب اعتماد بازی سازان نیز کرد.اون ها تونستند با ایجاد یک رابطه ی قدرتمند بین بازی سازان، بدون اینکه حتی کنسولی به آنها نشان بدهند ،اعتمادشان را برای سرمایه گذاری و بازی سازی جلب کنند. بازی های Ridge Racer و Tekken  به همین  شکل به طور انحصاری در اختیارشان قرار گرفت.

پلی استیشن یک در E3 1995 رونمایی شد . قیمت پایین تر آن ضربه ی مهلکی به پیکره ی سگا وارد کرد و تمامی نقشه ها و استراتژی های سگا رو نابود کرد !

این شرکت با سیاست های بسیار جدید در امر بازاریابی و تبلیغاتی توانست به سرعت هواداران زیادی پیدا کند.کنسول Playstation در سال 1994 در سرزمین مادری یعنی ژاپن عرضه شد . در سال 1995 بعد از نمایش حیرت انگیز کنسول در E3  سال  به آمریکا رسید.فروش و پشتیبانی عالی این کنسول سبب شد آمار فروش آن تا سال 2000 به عدد حیرت انگیز 102 میلیون دستگاه در سراسر دنیا برسد و لقب اولین کنسولی را بگیرد که توانست به عدد 100 میلیون دستگاه برسد. در نقطه ی مقابل سگا و کنسول قدرتمند خود یعنی ساترن قرار داشت. شاید جالب باشد بدانید این کنسول دارای دو پردازشگر در خود بود که میتوانست قدرت بسیار بالایی در پردازش تولید کند ولی همین پیچیدگی سخت افزار سبب شد کار ساخت بازی توسط بازی سازان خارج از سگا بسیار سخت و طاقت فرسا شود. ساترن با فروش 9.4 میلیون دستگاه تا سال 1998,شکستی بسیار بد برای سگا به ارمغان گذاشت.در طرف دیگر کنسول نینتدو 64 قرار داشت که مقداری وضعش از سگا بهتر بود. این کنسول تا سال 2002 توانست به آمار فروش 32.93 میلیون دستگاه دست پیدا کند با اینکه این  فروش در مقابل پلی استیشن چیزی نبود اما تونست نینتندو را سرپا نگه دارد. البته بازی موفق سوپر ماریو 64 به داد این شرکت رسید و با فروش 11 میلیون نسخه ای خود تبدیل به یکی از پرفروش ترین و در عین حال موفق ترین بازی های دوران شود.

عمر نسل پنجم رو به پایان بود و کم کم نوبت ورود کنسول های جدید و ورود به دنیایی واقعی تر بود. پلی استیشن در کنفرانسی که در سال 1999 ترتیب داد از تکنولوژی های جدید خود و همینطور کنسول PS2 بدون اینکه دستگاهی نشان دهد رونمایی کرد.

با ورود پلی استیشن 2 جنگ بزرگی به پا شد. سگا با DreamCast وارد گود شد اما همین کنسول و سیاستهای ضعیف سگا مرگ بخش سخت افزاری این شرکت با سابقه را نزدیک کرد تا جایی که سگا در بیانیه ای در سال 2001 تنها سه سال پس از عرضه ی DreamCast رسما اعلام کرد که دیگر توانایی رقابت ندارد و از صنعت کنسول سازی کنار میکشد و روی بخش بازی سازی و نرم افزاری تمرکز میکند.

سگا، اولین قربانی نسل ششم بود شرکت نینتدو در سال 2001 کنسول  Gamecube را وارد بازار کرد ولی با افت فروشی نسبت به نسل قبل یعنی فقط 21.74 میلیون دستگاه نتوانست دوام بیاورد. مایکروسافت از آمریکا نیز علاقمند شد تا خودش را وارد این بازی بزرگ کند و شروع به تحقیقات و طراحی کنسولی نسل ششمی برای مقابله با پلی استیشن 2 کرد. در راه ساخت کنسول Xbox،مایکروسافت آزمون و خطاهای بسیاری کرد و حتی نمونه های اولیه را بسیار شبیه به PC و با سیستم عامل ویندوز طراحی کرد که مورد رضایت شخص بیل گیتس قرار نگرفت تا جایی که امکان کنسل شدن این پروژه هم میرفت ولی هر چه که بود، مایکروسافت پایش به رقابت های کنسولی باز شد و در سال 2001 عرضه ی این دستگاه پرقدرت آغاز شد. با اینکه این کنسول از نظر سخت افزاری کمی قویتر از PS2 بود و سیستم آنلاین بهتری نیز داشت ولی نتونست خطری برای ps2 باشه و تا سال 2006 که خط تولیدش بسته شد تونست فقط 24 میلیون دستگاه فروش کنه.اما این شکست مقدمه ای برای حرکت های بزرگ و اسرار آمیز مایکروسافت در ادامه شد.

کنسول PlayStation 2 با فروشی معادل 155 میلیون دستگاه تا سال 2012 میلادی تبدیل به پرافتخارترین کنسول تاریخ بازیهای ویدئویی شد.

این بخش اول تاریخچه ی کنسول های بازی بود.در قسمت بعد به طور مفصل در مورد رقابت بزرگ کنسولها در نسل هفتم می پردازم و سپس به آینده هم نیم نگاهی خواهیم داشت.

تهیه کننده :محمد احمدزاده

منابع:

ویکی پدیا

سایت بروز