مسائل و راهکارهای توسعه گردشگری از نگاه صاحبنظران

حاضرین در نشست

آقای دکتر وحید قاسمی (دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان – دبیر علمی اتاق فکر استان)

آقای دکتر محمد زاهدی (هیئت‌علمی دانشگاه پیام نور)

آقای دکتر علی زنگی‌آبادی (دانشیار گروه جغرافیا دانشگاه اصفهان)

آقای علی لوافان (رئیس هیئت‌مدیره مجمع امور میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری)

آقای اسدالله عدالت‌پناه (رئیس اتحادیه مهمان‌پذیران)

آقای عباس خرم روز (هیئت‌مدیره و دبیر انجمن راهنمایان گردشگری استان)

خانم شیرین مسائلی (رئیس انجمن راهنمایان ایران‌گردی و جهانگردی)

آقای منصور حافظ پرست (عضو هیئت‌رئیسه اتحادیه صنایع‌دستی)

آقای ابراهیم توکلی (رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی)

آقای کاوس مسعودی (نایب‌رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی)

.خانم نسرین سعیدی (کارشناس ارشد علوم اقتصادی)

تدوین: آقای دکتر محمد زاهدی (هیئت علمی دانشگاه پیام نور-دبیر کانون هم­اندیشی گردشگری)

خانم نسرین سعیدی (کارشناس ارشد علوم اقتصادی-کارشناس اتاق فکر)

کسب‌وکار گردشگری در طی دهه‌های اخیر به یکی از فعالیت‌های اقتصادی به نسبت پایدار در بسیاری از نقاط جهان مبدل شده است. این کسب‌وکار واجد ویژگی‌هایی است که به استناد آن‌ها پیچیدن نسخه توسعه آن در استان اصفهان نیز موجه جلوه می‌کند. بااین‌همه باید خاطرنشان ساخت که توسعه گردشگری در استان موضوعی ساده نیست و نیازمند عزمی جدی نزد دولت است تا بتواند بر چالش‌های کلیدی آن فائق آیند. برخی از مهم‌ترین چالش‌های توسعه گردشگری استان موضوعاتی کلان و در سطح ملی هستند. اهم این موارد را می‌توان به‌قرار زیر برشمرد:

1. اگر نگرش اصلی این باشد که می‌خواهیم درزمینهٔ گردشگری کارکنیم، باید یک عزم جدی برای آن باشد و گردشگری باید مرکزیت داشته باشد که در آن سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، شهرداری، بخش خصوصی، دانشگاه، نهادهای غیردولتی نظیر مجمع گردشگری استان و … همگی باید هماهنگ و در کنار هم عمل کنند نه اینکه به‌صورت جزیره‌ای عمل کنند یا اینکه موازی کاری کنند. تصمیم‌گیری‌ها همه در یک مرکز باشد و مسائل به‌صورت علمی مطرح شوند و تصمیم‌گیری‌های اجرایی هم در این حوزه متمرکز شود و اجرای آن به سازمانی که باید انجام دهد بخشنامه شود، نه اینکه فقط مسائل مختلف مطرح شوند ولی اجرایی نشوند.

2. یکی از مسائلی که درزمینهٔ هتل‌ها در اصفهان مطرح‌شده این است که در اصفهان کمبود هتل‌های 4 و 5 ستاره‌داریم. این موضوع از سوی متصدیان گردشگری در سطح ملی و استان مطرح‌شده که البته باید دقیق‌تر به آن پرداخت. با توجه بااینکه کار هتل‌ها فصلی است، سرمایه‌گذاری کلانی را هم می‌طلبند و باید برنامه‌ریزی برای توسعه این صنعت با وسواس انجام پذیرد. ما زمانی می‌توانیم هتل بسازیم که تمام زیرساخت‌ها آماده باشند نظیر حمل‌ونقل مناسب، هوای پاک، مسئله آب و مشکل رودخانه زاینده‌رود و … نداشتن پایگاه آماری و داده‌های درست این مشکل را ایجاد می‌کند. باید تمام زیرساخت‌های ما یکپارچه و باهم عمل کنند.

3. از منظر فعالین صنعت اقامت، معضلی که اکنون برای هتل داران و مهمان‌پذیران ازنظر اقتصادی و برای مسئولین ازنظر امنیتی، اخلاقی و اجتماعی است افراد کلید به دستی هستند که موازی کاری با صنف آن‌ها انجام می‌دهند نظیر آموزش‌وپرورش و یا این افراد کلید به دست هستند که مخل آسایش کسب‌وکار و روح و روان هتل داران و مهمان‌پذیران هستند. زمانی که مسافری مشکل داشته باشد مثلاً پاسپورت مسافرین خارجی مشکل داشته باشد یا مسافرین ایرانی که هیچ نسبتی باهم ندارند، به‌محض اینکه ما آن‌ها را پذیرش نمی‌کنیم این افراد آن‌ها را اسکان می‌دهند و این‌یکی از معضلات است.

4. از منظر راهنمایان تور، ما در ورودی‌های آثار تاریخی مشکل‌داریم و برای هر بازدیدی از آثار باید به ازای هر توریست پول بپردازیم. هنوز یک سیستم مالی مرتبط با سازمان میراث نداریم که بتوان کارت کشید. این دستگاه را باید بانک در اماکن تاریخی بگذارد تا بابت استفاده از آن کارمزدی کم نشود.

5. از منظر جمیع فعالین گردشگری، دشواری‌های عمدتاً سلیقه‌ای در برخورد با گردشگران خاصه در حوزه‌هایی نظیر صدور روادید وجود دارد که نیازمند حل معضل در سطح کلان ملی است. به استناد گزارش رقابت‌پذیری بین‌المللی گردشگری 2013، در حوزه سادگی صدور ویزا در میان 140 کشور رتبه آخر از آن ایران است.

6. بعضی مکان‌های تاریخی ما مرکز همایش‌ها و جشن‌ها شده است و توریستی که وارد اصفهان می‌شود و دو سه روز می‌ماند به این صورت زمان را از دست می‌دهد. گردشگر خارجی اصولاً نمی‌تواند برخی آثار کلیدی ما در حوزه معماری اسلامی را با توجه به محدودیت حضور در اصفهان بازدید کند و این برای گردشگر نارضایتی به همراه دارد.

7. همچنین تعداد محدودی از مراکز بزرگ فرش‌فروشی به حسابی در دبی متصل هستند و امکان خرید برای گردشگر به‌صورت ارزی هست درحالی‌که وقتی گردشگر خارجی وارد ایران می‌شود به دلایل امنیتی در سفر و نیز رفتار متعارف پولی در سرزمین خودش پول نقد با خود حمل نمی‌کند و درنتیجه امکان خرید صنایع‌دستی ما کاهش می‌یابد و درنتیجه منافعی ارزشمند را از دست می‌دهیم. یک راه‌حل می‌تواند این باشد که توریست موقع ورود به ایران با پاسپورت خودش حساب بانکی موقت لب مرز باز کند و تمام دلار خود را تبدیل کند و کارت‌بانکی دریافت کند و روز آخر هم تمام پول باقیمانده را با همان نرخ تبدیل به دلار تبدیل کند و برود. البته درصورتی‌که دولت با هماهنگی بانک این کار را 24 ساعته و سریع انجام دهد چون زمان برای توریست خیلی مهم است. البته این راه‌حل به دلایل زمان‌بر بودن چندان مورد وفاق سایر حاضرین نبود.

8. پروازهای خارجی در اصفهان باید افزایش یابد. بااینکه مخالفت‌های زیادی می‌شود اما آژانس داران اصفهان باید به هر طریقی حمایت کنند. همان‌طور که در مشهد و شیراز این کار صورت گرفت. اصفهان قطب است ولی پرواز ورودی آن‌چنانی ندارد.

9. در زیرساخت‌ها مشکل‌داریم مثلاً درزمینهٔ حمل‌ونقل ریلی، هوایی و یا با اتوبوس مشکل‌داریم. قطار سریع‌السیر اصفهان-تهران یا اصفهان-خوزستان لغو شده است درحالی‌که با اتوبوس هم امنیت لازم برای حمل‌ونقل گردشگر وجود ندارد و هم خستگی و زمان بالایی را تحمیل می‌کند.