آیا می‌شود با بیت‌کوین‌کاوی کسب درآمد کرد؟

به گزارش فناوری فرهنگی، پول رمزگذاری شده (Cryptocurrency) بیت‌کوین، یک پول غیرمرکزی (Decentralized) است. به این معنا که در سیستم‌های مالی سنتی، بانک مرکزی وظیفه چاپ و توزیع اسکناس، کنترل نقدینگی، حفظ ارزش پول و تایید اعتبار تراکنش‌های مالی را بر عهده دارد. در شبکه بیت‌کوین نهادی مرکزی برای عرضه، کنترل و اعتباردهی تراکنش‌ها وجود ندارد. بیت‌کوین‌کاوها (Bitcoin miners) افرادی هستند که با استفاده کامپیوترهای خود تراکنش‌های بیت‌کوین را اعتباردهی و بابت کار خود مقداری بیت‌کوین دریافت می‌کنند. در این مقاله می‌خواهیم پاسخ چند سوال را بیابیم. بیت‌کوین‌کاو چه‌ کار می‌کند؟ بیت‌کوین چگونه عرضه می‌شود؟ آیا می‌شود با بیت‌کوین‌کاوی کسب درآمد کرد؟

جلوگیری از تقلب در شبکه بیت‌کوین

در شبکه بیت‌کوین چگونه می‌توان از تقلب جلوگیری کرد؟ چه تضمینی وجود دارد وقتی فرد «الف» یک بیت‌کوین به فرد «ب» پرداخت کرده است، دوباره همان بیت‌کوین را به فرد «ج» ندهد؟ در سیستم‌های سنتی، بانک‌ها و نهادهای مالی با داشتن اطلاعات هویتی افراد، جلوی چنین اقداماتی را می‌گیرند. در این سیستم‌ها بانک یا موسسه مالی، در پرداخت‌های آنلاین از هویت فرد برای تایید تراکنش، اطمینان از صحت آن و پیگیری‌های بعد استفاده می‌کند. برای تراکنش پول نقد این سیستم‌ها با چاپ نشانه‌های امنیتی و شماره سریال اختصاصی هر اسکناس، مانع از تقلب می‌شوند.

اما در شبکه بیت‌کوین نهاد مرکزی وجود ندارد. چگونه می‌توان در این شبکه از تقلب جلوگیری کرد؟

پاسخ این سوال در بیت‌کوین‌کاوی است. بیت‌کوین‌کاوها با استفاده کامپیوترهای خود تراکنش‌های شبکه بیت‌کوین را بررسی و تایید می‌کنند. مجموع توان پردازشی بیت‌کوین‌کاو در جهان بین ۱۰ تا ۱۰۰ برابر توان کل پردازشی گوگل تخمین زده می‌شود. آن‌ها با چنین توان پردازشی عظیمی به امنیت و پایداری شبکه بیت‌کوین کمک می‌کنند.

تراکنش با بیت‌کوین

وقتی شما یک اسکناس از کیف پول خود در می‌آورید و به فروشنده می‌دهید، دیگر مالکیت آن اسکناس خاص با شما نخواهد بود. شاید به دلیل گردش دائمی پول، همان اسکناس روزی دوباره به مالکیت شما در بیاید. اما در هر تراکنش نقدی، شخص پرداخت‌کننده مالکیت اسکناس‌ را واگذار می‌کند.

وقتی با استفاده از درگاه پرداخت اینترنتی یا دستگاه‌های کارت‌خوان مبلغی را پرداخت می‌کنید، صرفا یک تغییر در مانده‌حساب بانکی شما و فروشنده رخ می‌دهد. در آن لحظه، اسکناسی بین دو بانکی که حساب شما و فروشنده در آن‌ها است، منتقل نمی‌شود.

تراکنش با بیت‌کوین چیزی شبیه پرداخت اینترنتی است. در این نوع پرداخت صرفا یک تغییر در مانده‌حساب بیت‌کوینی پرداخت‌کننده و دریافت‌کننده رخ می‌دهد. در یک تراکنش بیت‌کوینی، از بیت‌کوین‌های پرداخت‌کننده کاسته و به بیت‌کوین‌ها دریافت‌کننده افزوده می‌شود.

بیت‌کوین‌کاو چه کار می‌کند؟

یک تراکنش بیت‌کوینی شامل چهار نوع داده مهم است. آدرس کیف پول دیجیتال پرداخت‌کننده و دریافت‌کننده، امضای دیجیتال پرداخت‌کننده و دریافت‌کننده، تاریخ و ساعت تراکنش و مقدار بیت‌کوین منتقل‌شده.

بیت‌کوین‌کاوها تراکنش‌ها را دائما بررسی می‌کنند. آنان تراکنش‌های ده دقیقه قبل را با هم تجمیع می‌کنند و از آن‌ها یک بلوک می‌سازند.

این بلوک بعدا به زنجیره بلوکی (Blockchain) بیت‌کوین متصل می‌شود. هر بیت‌کوین‌کاو که بتواند یک بلوک بسازد و آن را به زنجیره بلوکی وصل کند، به دو صورت اجرت می‌گیرد:

۱– هزینه تراکنش:

هر فرد یا گروهی که یک بلوک موفق بسازد و آن را به زنجیره بلوکی وصل کند، هزینه تراکنش‌های داخل بلوک را دریافت می‌کند. این هزینه معمولا ۲ درصد مبلغ تراکنش‌ها است. البته شبکه بیت‌کوین و استفاده از بیت‌کوین رایگان است. اما بیت‌کوین‌‌کاوها معمولا سراغ تراکنش‌هایی می‌روند که در آن‌ها پرداخت هزینه تراکنش برای تایید کننده و سازنده بلوک منظور شده باشد. هر چه باشد زندگی بیت‌کوین‌کاو هم خرج دارد و انگیزه اصلی او از بیت‌کوین‌کاوی کسب درآمد است.

۲- بیت‌کوین جدید:

شبکه بیت‌کوین و ساختار زنجیره بلوکی به فردی که یک بلوک می‌سازد و آن را به زنجیره بلوکی بیت‌کوین وصل می‌کند، مقداری بیت‌کوین جدید پاداش می‌دهد. یعنی مقداری بیت‌کوین به کیف پول دیجیتال او واریز می‌کند. بیت‌کوین‌های جدید از این طریق وارد شبکه می‌شوند.

قواعد و سختی‌های شبکه بیت‌کوین

شبکه بیت‌کوین از یک تابع دَرهم‌سازی (Hash Function) به نام SHA-256 برای رمزگذاری و ثبت تراکنش‌ها در بلوک و اتصال آن به زنجیره بلوکی استفاده می‌کند.

تابع درهم‌سازی SHA-256 چیست و چه کارکردی در شبکه بیت‌کوین دارد

این روش درهم‌سازی هر متن یا عبارت ورودی را به یک رشته ۳۲ حرفی از اعداد و حروف بدل می‌کند. مثلا عبارت «قواعد و سختی‌های شبکه بیت‌کوین» با این تابع درهم‌سازی، این‌گونه می‌شود:

هر عبارتی که در این تابع وارد شود، یک رشته درهم‌سازی‌شده یکتا ایجاد می‌کند. استخراج داده ورودی با داشتن داده خروجی ممکن نیست. شما نمی‌توانید با داشتن خروجی «۳۲۷۱c005c8d48957bc30a24ed91741f37629256d456863e1b09c26f33ee45c6e» به عبارت ورودی «قواعد و سختی‌های شبکه بیت‌کوین» برسید.

هیچ کنترلی روی رشته خروجی وجود ندارد. فرض کنید که می‌خواهید در ابتدای عبارت درهم‌سازی شده، چند صفر قرار بدهید. تابع یا برنامه‌ای برای تعیین مقدار ورودی درست وجود ندارد. تنها راه، حدس و گمان است. باید شکل‌ها و حالت‌های مختلف را امتحان کنید تا خروجی مطلوب را حاصل کنید.

من پس از ۷ بار حدس و گمان، توانستم با عبارت ورودی «??قواعد و سختی‌ های شبکه بیت‌ کوین» به خروجی زیر برسم.

این خروجی با یک صفر آغاز می‌شود. عبارت ورودی دارای دو علامت سوال و چند فاصله اضافی است. من این دو علامت سوال و فاصله‌های اضافی را با حدس و گمان وارد کرده‌ام.

بیت‌کوین‌کاوها با تغییر ترتیب داده‌های ورودی که اطلاعات تراکنش‌های گوناگون و بخشی از داده‌های بلوک قبلی است، باید به خروجی‌های درهم‌سازی‌شده‌ مشخصی برسند. در حال حاضر برای اینکه رشته خروجی به دست آمده قابل قبول باشد و شبکه اجازه اتصال آن را به زنجیره بلوکی بدهد، باید با ۱۴ صفر آغاز شود. پیدا کردن ورودی درست برای تولید خروجی قابل قبول در شبکه اثبات کار (Proof of work) نام‌ دارد. این فرآیند زمان‌بر است.

زمان تولید بلوک‌ها

شبکه بیت‌کوین به نحوی طراحی شده که تقریبا در هر ۱۰ دقیقه یک بلوک تولید و به زنجیره‌بلوکی وصل می‌شود. کسی که این بلوک را تولید کند، ۲ درصد هزینه تایید تراکنش‌های داخل بلوک و مقداری بیت‌کوین جدید از شبکه دریافت می‌کند.

مقدار پاداش بیت‌کوینی دریافت شده در هر ۲۱۰ هزار بلوک، نصف می‌شود. مدت زمان لازم برای ایجاد ۲۱۰ هزار بلوک تقریبا برابر ۴ سال است. از ۳ ژانویه ۲۰۰۹ که بیت‌کوین معرفی شد تا ۱۴ دسامبر ۲۰۱۱ مقدار پاداش دریافتی به ازای ساخت هر بلوک ۵۰ بیت‌کوین بود. پس از آن، پاداش در هر چهار سال نصف شد. از ۱۴ دسامبر ۲۰۱۱ تا ۲۹ جولای ۲۰۱۵ مقدار پاداش به ۲۵ بیت‌کوین کاهش یافت. امروزه بیت‌کوین‌کاوها برای تولید هر بلوک ۱۲٫۵ بیت‌کوین دریافت می‌کنند. این روند تا سال ۲۰۲۰ ادامه خواهد داشت و پس از آن بیت‌کوین‌کاوها فقط ۶٫۲۵ بیت‌کوین دریافت خواهند کرد.

چنین روندی برای کنترل تعداد کل بیت‌کوین‌ها طراحی شده است. با کمی محاسبه درمی‌یابیم تعداد کل بیت‌کوین‌هایی که می‌توانند وجود داشته باشند، فقط ۲۱ میلیون واحد است. این تعداد تا سال ۲۰۲۴ در شبکه توزیع خواهند شد. پس از آن بیت‌کوین‌کاوها در ازای کار خود فقط هزینه تراکنش دریافت خواهند کرد.

سختی بیت‌کوین‌کاوی

هر بیت‌کوین در حال حاضر ۴۱۱۹٫۹۷ دلار قیمت دارد. با حساب دلار ۳۸۲۴ تومان در بازار آزاد، قیمت هر بیت‌کوین ۱۵ میلیون و ۷۵۴ هزار و ۷۶۵ تومان است. اگر فرض کنیم در هر تراکنش بیت‌کوینی یک بیت‌کوین منتقل شود، ۲ درصد هزینه تراکنش برابر ۳۱۵ هزار و ۹۵ تومان خواهد بود. توجه داشته باشید که اگر امروز بتوانید یک بلوک معتبر تولید کنید، علاوه بر هزینه تراکنش‌های درون آن بلوک، ۱۲٫۵ بیت‌کوین نیز پاداش دریافت خواهید کرد. ۱۲٫۵ بیت‌کوین حدود ۱۹۶ میلیون تومان خواهد بود. این مبلغ را باید با هزینه تراکنش‌های داخل هر بلوک جمع بزنید تا دریافتی نهایی را به دست آورید.

این مبالغ چشم‌گیر افراد بسیاری را جذب بیت‌کوین‌کاوی می‌کند. با افزایش تعداد بیت‌کوین‌کاوها، توان پردازشی شبکه بیت‌کوین فزونی می‌یابد. افزایش توان پردازشی شبکه بیت‌کوین مدت زمان ساخت بلوک‌ها را کمتر می‌کند. ولی زمان تولید بلوک‌ها باید ۱۰ دقیقه باشد. برای حل این مشکل، شبکه به صورت اتوماتیک میزان سختی تولید بلوک را افزایش می‌دهد. افزایش سختی تولید بلوک یک معنا دارد. باید تعداد صفرهای آغازین در خروجی‌های درهم‌سازی شده افزایش یابد. از این روی بیت‌کوین‌کاوی هر روز سخت‌تر می‌شود.

تعریف سختی استخراج بیت‌کوین

گفتیم که اگر امروز بخواهید بیت‌کوین‌کاوی را شروع کنید، باید بتوانید خروجی‌هایی با ۱۴ صفر آغازین ایجاد کنید. با استفاده از این ۱۴ صفر می‌توان محاسبه کرد که چه تعداد حدس برای ساختن یک خروجی درست از یک بلوک لازم است. امروزه این عدد ۹۲۳۲۳۳۰۶۸۴۴۸ است. یعنی کامپیوتر شما باید حدود ۹۲۳ میلیارد ورودی مختلف را برای به دست آوردن خروجی مطلوب، حدس بزند و درهم‌سازی کند.

بیت‌کوین‌کاو و ساخت بلوک

شما می‌توانید با نصب نرم‌افزار مورد نیاز روی کامیپوتر خود، بیت‌کوین‌کاو شوید. این نرم‌افزار و کدهای آن رایگان است. در ابتدا بیت‌کوین‌کاوها با استفاده از پردازش‌گر مرکزی (CPU) کامپیوتر خود بیت‌کوین‌کاوی می‌کردند. آن‌ها متوجه شدند که کارت گرافیکی کامپیوتر، این کار را سریع‌تر انجام می‌دهد. به طور مشخص کارت‌های گرافیکی مبتنی بر معماری AMD این کار را بهتر انجام می‌دهند. کارت‌های گرافیکی پرمصرف هستند و گرما و صدای زیادی تولید می‌کنند. بعدها یک تراشه خاص به نام ASIC یا (Application-Specific Integrated Circiut) برای بیت‌کوین‌کاوی ساخته شد. این تراشه‌ها عملکرد بهتری دارند.

برای بیت‌کوین‌کاوی دو راه وجود دارد:

۱- یک کامپیوتر قوی با چند کارت‌گرافیکی قدرتمند بخرید و کار را شروع کنید. هزینه خرید چنین کامپیوتری زیاد است. اما ممکن است به صرفه باشد.

۲- یک دستگاه مخصوص بیت‌کوین‌کاوی که دارای ده‌ها تراشه ASIC است تهیه کنید. شرکت Antminer یکی از تولیدکنندگان مطرح این دستگاه‌ها است.

حتی اگر دستگاه شما بسیار قدرتمند هم باشد، امروزه ساخت یک بلوک کامل به قدری سخت است که هیچ سیستم مجزایی توانایی انجام آن را در بازه زمانی قابل قبول ندارد. اگر قدرتمندترین دستگاه بیت‌کوین‌کاوی یعنی Antminer S9 را نیز بخرید، ساخت هر بلوک با آن حدود ۳۲۰۰ روز طول می‌کشد! توان پردازشی این دستگاه ۱۳٫۵ TH/s (به معنای Tera Hash Per Second) است. یعنی در هر ثانیه می‌تواند ۱۳۵۰۰ میلیارد ورودی مختلف را حدس بزند و درهم‌سازی کند.

 

شبکه‌ای بدون سرور مرکزی

بیت‌کوین یک شبکه فرد به فرد دارد. کاربران بیت‌کوین و بیت‌کوین‌کاوها بدون واسطه سرور مستقیما به یکدیگر متصل هستند. هر اطلاعات جدید همچون ثبت بلوک تازه، اطلاعات تراکنش‌های جدید و پیشین و اطلاعات مربوط به تغییر سختی کار در هر لحظه روی این شبکه توزیع می‌شود.

باید در نظر داشته باشید که اگر نتوانید در مدت زمان ۱۰ دقیقه یک تراکنش را تایید کنید و با آن بلوک معتبر بسازید، ممکن است فرد دیگری با همان تراکنش، بلوک خود را بسازد و آن را به زنجیره بلوکی بچسبانند. در این صورت شما باید همه‌چیز را از اول شروع کنید.

برای بیت‌کوین‌کاوی بهتر است به یک استخر بیت‌کوین‌کاوها (Bitcoin Mining Pool) وارد شوید. در این استخر شما به همراه افراد دیگر بیت‌کوین‌کاوی می‌کنید. در این حالت توان پردازشی همه این افراد برای استخراج یک بلوک استفاده می‌شود. پس از استخراج بلوک، پاداش و هزینه‌های تراکنش با توجه به توان پردازشی هر فرد، بین اعضای استخر تقسیم می‌شود.

آیا بیت‌کوین‌کاوی به صرفه است؟

برای محاسبه به صرفه بودن بیت‌کوین‌کاوی باید هزینه‌ها و در‌آمد حاصله را حساب کنید. هزینه‌ها شامل قیمت دستگاه و وسایل جانبی آن، هزینه برق و اینترنت است. دستگاه‌های بیت‌کوین باید شبانه‌روز کار کنند.

برای محاسبه به صرفه بودن بیت‌‌کوین‌کاوی بیایید سودی که از تولید بلوک‌های جدید و به واسطه پاداش تولید بلوک حاصل می‌شود را حساب کنیم.

مدت زمان تولید یک بلوک معتبر و اتصال آن به زنجیره‌بلوکی این گونه به دست می‌آید:

تعداد بلوک‌های حاصل شده در طول یک ماه را این‌گونه می‌توان محاسبه کرد:

 

از این روی تعداد بیت‌کوین‌های حاصله در هر ماه با توجه به اینکه پاداش هر بلوک ۱۲٫۵ بیت‌کوین است، چنین می‌شود:

با توجه به قیمت هر بیت‌کوین درآمد ماهانه برابر خواهد بود با:

هزینه برق مصرفی در ماه چنین است:

در ساده‌ترین شکل، سود حاصله برابر می‌شود با:

یک مثال کاربردی

فرض کنید دستگاه بیت‌کوین‌کاو Antminer S9 را خریده‌اید. این دستگاه توان پردازشی ۱۳٫۵TH/s دارد. ۱۳۲۳ وات برق مصرف می‌کند و ۸ میلیون و ۳۰ هزار تومان قیمت آن است. برای تعمین برق به یک منبع تغذیه ۱۵۰۰ واتی نیز نیاز دارید. قیمت این منبع تغذیه حدود ۷۶۸ هزار تومان است. این دستگاه‌ها به ندرت در ایران پیدا می‌شوند در نتیجه باید هزینه حمل‌ونقل را نیز در نظر بگیرید.

سختی استخراج بیت‌کوین هنگام نوشتن این مقاله ۹۲۳۲۳۳۰۶۸۴۴۸ است. مدت زمان استخراج یک بلوک معتبر با این دستگاه برابر خواهد بود با:

تعداد بلوک‌های حاصله در یک ماه چنین می‌شود:

با توجه به اینکه پاداش تولید بلوک در حال حاضر ۱۲٫۵ بیت‌کوین است، تعداد بیت‌کوین‌های به دست آمده در ماه این‌گونه می‌شود:

قیمت هر بیت‌کوین امروز ۴۱۱۹٫۹۷ دلار یا ۱۵ میلیون و ۷۴۵ هزار و ۷۶۵ تومان است، در نتیجه درآمد حاصله از تولید بلوک‌ در ماه برابر خواهد بود با:

باید از این مبلغ هزینه برق و اینترنت را کم کنیم. توان مصرفی این دستگاه ۱۳۲۳ وات است. قیمت هر کیلووات‌ساعت برق هم در محل سکونت من ۷۸٫۴۸ تومان است. می‌توانید با مراجعه به آخرین قبض برق خود، هزینه هر کیلووات‌ساعت برق را محاسبه کنید. هزینه برق مصرفی دستگاه چنین می‌شود:

در نتیجه سود ماهانه برابر خواهد بود با:

در نهایت ماهیانه حدود یک میلیون و ششصد هزار تومان از طریق بیت‌کوین‌کاوی سود خواهید کرد. این عدد مقدار ثابتی نیست. هرچه تعداد بیت‌کوین‌کاوها بیشتر شود سختی استخراج بلوک افزایش می‌یابد و درآمد بیت‌کوین‌کاوی کمتر می‌شود. هزینه اولیه برای خرید و راه‌اندازی دستگاه شما ۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. اگر خوش اقبال باشید و درآمد شما در طول ماه‌های آینده کمتر نشود، اگر می‌خواهید با بیت‌کوین‌کاوی کسب درآمد کنید، دست کم باید ۶ ماه صبر کنید تا کسب‌وکارتان به سوددهی برسد.

سخن آخر

دستگاه‌های بیت‌کوین‌کاوی پرمصرف هستند و صدا و گرمای زیادی تولید می‌کنند. چه بخواهید یک کامپیوتر با چند کارت گرافیکی قوی بخرید، چه از دستگاه‌های اختصاصی استخراج بیت‌کوین استفاده کنید، باید نکته‌ای را در نظر داشته باشید. به خاطر صدا و گرما احتمالا نمی‌توانید این تجهیزات را در اتاق‌خواب خود نصب کنید. اگر نتوانید دستگاه‌ها را خنک کنید، بازدهی آن‌ها افت می‌کند و در نهایت ممکن است بسوزند. برای بیت‌کوین‌کاوی به یک محل مجزا، با تهویه مناسب نیاز دارید.

قیمت بیت‌کوین متغیر است. همواره بین قیمت بیت‌کوین و میزان پاداش بیت‌کوینی برای ساخت بلوک‌ها، یک تعادل وجود دارد. اما ممکن است در آینده این ارتباط به نحو دیگری باشد. پس اگر روزی خواستید بیت‌کوین‌کاوی کنید، برای محاسبه به صرفه بودن آن باید از اعداد به‌روز برای قیمت بیت‌کوین، میزان سختی تولید بلوک، پاداش ساختن بلوک و هزینه برق استفاده کنید.

منبع: تجارت نیوز