پایگاه خبری تحلیلی فناوری های نرم و فرهنگی رصد و تحلیلی بر وضعیت صنایع فرهنگی و خلاق
به گزارش فناوری فرهنگی، اردشیر صالح‌پور (رئیس یونیمای ایران) ، با اشاره به روز جهانی نمایش عروسکی و تقارن و تطابق آن با عید نوروز گفت: این تقارن مبارکی است، هم به واسطه آنکه عید نوروز به عنوان کهن‌ترین جشن آیینی و سنتی ایرانیان به عنوان روز نمایش عروسکی انتخاب شده است و هم اینکه ما از این طریق می‌توانیم فرهنگ و سنت نوروز را که بر مهر و صلح و دوستی استوار است بیشتر به جهانیان معرفی کنیم. نوروز ما ایرانیان یکی از زیباترین اعیاد و جشن‌های بشری است. به ویژه آنکه این جشن، آیین و سنتی برگرفته از طبیعت است و به عبارتی جشن نوزایی و آفرینش شادی و بهار است. فصلی که همه چیز تازه و جوان می‌شود و حاکی از آن است که ایرانیان از دیرباز نبض طبیعت را در دست داشته و در اعتدالی بهاری همگام و هم‌پا با طبیعت جشن ملی و باستانی خود را آغاز می‌کنند.
این پژوهشگر همچنین درباره برنامه‌هایی که برای روز جهانی نمایش عروسکی تدارک دیده شده، گفت: فرهنگ و تمدن ایرانی نوروز را به عنوان مهم‌ترین جشن ایرانی مدنظر داشته و طبق سنت همه ساله آن را گرامی می‌دارد و در اقصی نقاط ایران مراسم آیینی به استقبال بهار انجام می‌شود که قاصد بهار و پیک‌های بهاری هستند که از آن جمله می‌توان به عروسک «تکم» آذربایجان و نیز مراسم نوروزخوانی کوهپایه‌های البرز و نیز «عروس گوله» گیلان و… اشاره کرد.
صالح‌پور ادامه داد: اما مهم‌ترین عروسکی که ما امسال به آن پرداخته‌ایم، عروسک «عمو نوروز» است که مغفول مانده و به طرز شایسته‌ای معرفی نشده است و در حد نام در کنار «ننه سرما» باقی مانده است. باتوجه به تقارن و تطابق و شب اول فروردین «روز نوروز» به نام روز جهانی نمایش عروسکی بهترین فرصت آن است که ما این عروسک را که اصالتا مربوط به نوروز ایرانیان است بازسازی و به جهانیان معرفی کنیم.
او سپس گریزی به عروسک پاپانوئل زد و یادآور شد: می‌دانید که عروسک پاپانوئل به عنوان نماد عید مسیحیت و ژانویه و سال نو اروپاییان اساسا ریشه‌ای ایرانی داشته و از جانمایه‌های فرهنگ کهن ایران باستان به ویژه «میترائیسم» بهره گرفته و به عنوان نماد و نشانه عید اروپاییان معرفی شده است و دیدن پاپانوئل همواره ما را به یاد ژانویه می‌اندازد. درواقع ما با بازآفرینی عروسک «عمونوروز» هم این عروسک را به جهان عروسکی معرفی می‌کنیم و هم از این طریق نوروز را به عنوان جشنی ملی بازگو می‌کنیم. این خدمتی است که خلق یک عروسک ملی می‌تواند از عهده آن برآید و تبعات فرهنگی خوبی داشته باشد. به‌طور کلی عروسک برای ما فقط یک بازیچه و ابزار سرگرمی و تفننن نیست بلکه یک نماد و شاخص و نشانه فرهنگی است و گویای هویت یک قوم یا ملت می‌تواند باشد.
رئیس یونیمای ایران در توضیح بیشتر درباره عروسک «عمونوروز» و شکل و شما و خصوصیات آن نیز اظهار داشت: شکل و شما و صورت آن را به طراحان و سازندگان عروسکی سپرده‌ایم اما به لحاظ صفات و سیرت طبعا این عروسک باید گویای هویت ایرانی باشد با مهر و محبت و دوستی و متانت. او باید یادآور بهار و عید نوروز باشد. بشارت‌دهنده سال نو باشد؛ طبعا او پیرمردی خواهد بود کهنسال و دوست‌داشتنی.
صالح‌پور ادامه داد: پیری در نشانه‌شناسی نماد قدمت و دیرینگی است و به باستانی بودن آن به لحاظ کهن بودن اشارت دارد و در فرهنگ ایرانی پیری به عبارت نشان کمال، تجربه، بزرگی و مهربانی هم هست. «پاپانوئل» هم کم‌وبشی از همین ویژگی‌ها برخوردار است. بابا یا پاپا و پدر و «فادر» همه به ریشه هند و اروپایی و آریایی آن بازمی‌گردد که تا حدودی شباهت خواهند داشت.
او درباره احتمال وجود شباهت‌‌هایی بین عروسک «عمونوروز» و عروسک «پاپانوئل» نیز تاکید کرد: ما نهایت سعی را به خرج خواهیم داد که «عمو نوروز» هویت مستقل و شکل و شما و صورت و هیئت خود را داشته باشد و طبعا از هرگونه شباهت پرهیز می‌کنیم البته شاید پیرمرد بودن قدری اجتناب‌ناپذیر باشد ولی در فراخوان توصیه کرده‌ایم که بیش از هر چیز گویای فرهنگ و هویت ایرانی و نماد نوروز و بهار باشد.
این هنرمند تئاتر افزود: ما در هیات مدیره یونیما با توجه به تقارن روز 21 مارس با اول فروردین و نامگذاری آن به نام «روز جهاین نمایش عروسکی» بر آن شدیم تا «عروسک عمو نوروز» را به جهان عروسکی معرفی کنیم و طبعا این عروسک باید چنان جذاب و گویا باشد که با مقبولیت عمومی مواجه شود. به همین دلیل دست یاری به سوی طراحان و سازندگان عروسک دراز می‌کنیم و طی فراخوانی این موضوع را به مسابقه گذاشتیم تا ظرف مدت پنج ماه از ظرافت و خلاقیت و ذوق طراحان و سازندگان عروسک ایرانی بهره‌مند شویم و نتیجه آن را سرانجام در جشنواره بین‌المللی عروسکی به منصه ظهور برسانیم.
او تصریح کرد: خانم مرضیه برومند که خود از پیشکسوتان نمایش عروسکی ایرانی و هم دبیر جشنواره بین‌المللی عروسکی است از این امر استقبال کرده و همکاری خوبی داشته و قرار است عروسک «عمو نوروز» منتخب و برگزیده در جشنواره عروسکی که شهریورماه در تهران انجام می‌شود، معرفی شود.
صالح‌پور در توضیح اینکه چه کسانی این عروسک را انتخاب خواهند کرد و در چه ابعادی ساخته خواهد شد نیز گفت: هیاتی مرکب از صاحبنظران فرهنگی و هنری، اساتید، پیشکسوتان، سازندگان عروسک نماینده هیات مدیره یونیما و دبیر جشنواره عروسکی و اسطوره‌شناسان و اصحاب اندیشه و هنر ایرانی. این عروسک فعلا برای نخستین گام در ابعاد معمول و استاندارد عروسکی برای کودکان که قابل حمل و نقل و کاربردی باشد ساخته می‌شود ولی طبعا از روی آن می‌توان اندازه‌های دیگر نیز ساخت. ولی در این مرحله بیشتر شکل و شمایل و هویت و تیپ‌سازی آن مهم است که برای ایرانیان قابل قبول باشد. چنانچه این مقبولیت اتفاق بیفتد طبعا آن عروسک کار خودش را خواهد کرد و فرهنگ‌سازی خود را انجام خواهد داد. امیدوارم، طبق زمان‌بندی همه چیز به خوبی پیش برود و ما در مراسم اختتامیه جشنواره بین‌المللی عروسکی شاهد رونمایی و معرفی عروسک «عمو نوروز» به جهانیان باشیم.
منبع: ایلنا
